ЩО Е ЕТИКА?
1.Философия на свободата –етика и право
На всякъде където откриваме свободата, където я “употребяваме”, ние се
намираме в полето на “практическото”. Когато философията се занимава с
проблеми от тази сфера, тя носи името “практическа философия”
Практическата философия има два дяла: “ етика” и “право”.
Философите които имат най голяма заслуга за утвърждаването на името
”практическа философия4 като общо име за “ етика и право” са Аристотел и
Кант. Аристотел е написал съчинението “Никомахова етика” /4в.пр.хр./ и
“Политика, а Кант е написал “ Критика на практическия разум” /1788г./
Етиката е останала изцяло в сферата на философията, но правото още в древен
Рим се е отделило, като самостоятелна наука. С обособяването на правото,
философите са се ограничили да разглеждат само отделни правни въпроси и
най-вече “идеята за правото”, най-общите и принципни въпроси на правото,
които са свързани с етиката и ценностите на човешкото съществуване.
Другите въпроси са предмет на науката право. Те се представят в съвкупност
от закони и норми, които обхващат традиционното право, цялото
законодателство и решенията на съда. Това право философите наричат
“позитивно право”, за да го различат от “идеята за правото”, която наричат
още “философия на правото” или “философско право”.
Етиката като наука за морала има три основни въпроса:
1.Как правя своя избор в морала?
2.Как разсъждавам за морала? Как аргументирам един или друг морален
избор.
3.какъв е езикът на морала? С какво име наричам моите постъпки и тези на
другите хора? Какви са нюансите на доброто и злото? Кои са добродетелите и
пороците?
2.Човекът и моралът
а) доморалните действия
-животното – куче – пазач ухапва разхождащ се човек. Може ли кучето да
носи вина?
-
първобитния човек – когато първобитния човек ловува или събира храна,
нарани себеподобен за да защити събраното, дали неговото действие е
неморално? Ако той изостави болното си дете, дали това е подсъдимо от
правна гледна точка?
-
-детето – малките деца често чупят играчките си и дори ценни предмети.
Дали тяхното действие е неморално?
-
- неволното действие – човек по тротоара на оживена улица внезапно
губи съзнание и пада на улицата. Шофьор на минаващ край тротоара
автомобил не успява да реагира и го ранява.